การตลาดขายตรงหลายชั้น Multi-level Marketing หรือที่เรียกกันว่าการตลาดแบบเครือข่าย Network Marketing นั้นเป็นหลักการตลาดที่ให้ผู้คนจำนวนมากเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการกระจายสินค้าจากผู้ผลิตไปยังผู้บริโภค โดยผู้ที่มีส่วนร่วมในกระบวนการต่างๆนั้นจะได้รับผลตอบแทนจากกิจกรรมที่ทำ เช่นแนะนำสินค้า การให้ผู้บริโภครายอื่นๆเข้ามาร่วมเป็นผู้จำหน่ายสินค้า โดยแบ่งเป็นผลตอบแทนจากการทำธุรกิจเป็นชั้นๆ ลดหลั่นกันไปตามเงื่อนไขของแต่ละแบบแผน ดังนั้นหน้าที่หลักในกระจายสินค้าจากผู้ผลิตไปยังผู้บริโภคตั้งแต่ การโฆษณาสินค้า หาตัวแทนจำหน่าย จัดจำหน่าย การขาย ขนส่งไปจนถึงผู้บริโภค จะมีผู้ร่วมธุรกิจเข้าไปมีส่วนร่วมเป็นจำนวนมาก โดยทำหน้าที่ต่างๆกันไป ทำให้เกิดการขับเคลื่อนทางการตลาดที่มีศักยภาพสูงมากและมีความรวดเร็วในการกระจายสินค้าสูง และเป็นธุรกิจที่มีต้นทุนในการเริ่มต้นที่ต่ำอย่างไม่เคยมีมาก่อน

ปัจจุบันเป็นยุคที่ MLM ได้รับการยอมรับมากขึ้นมีบริษัทจำนวนมากหันมาใช้การตลาดแบบ MLM ซึ่งเป็นช่องทางการจำหน่ายที่มีประสิทธิภาพมากสามารถขยายตลาดได้อย่างรวดเร็วและมีรายได้ค่อนข้างสูง อย่างไรก็ดี ปัจจุบันก็มีบริษัทที่นำวิธีการทางการตลาดแบบ MLM ไปใช้ในทางที่ไม่ถูกต้อง ได้มีการแพร่ระบาดของระบบที่เรียกว่า Pyramids หรือปิระมิด หรือการตลาดลักษณะที่เป็นแบบลูกโซ่ มีบริษัทที่ดำเนินธุรกิจในลักษณะที่หลอกลวงผู้บริโภคโดยการรับสมัครคนเข้ามาสู่ระบบ และเสียเงินเพื่อการสมัคร มากกว่าการขายสินค้า ซึ่งในบางครั้งจะทำให้เป็นระบบที่เรียกว่า การเล่นเงิน Money game ซึ่งเป็นระบบที่ไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภค

แนวโน้ม MLM ในอนาคตจะเป็นระบบที่สามารถกระจายสินค้าจากผู้ผลิตไปสู่ผู้บริโภคอย่างยุติธรรม และมีการพัฒนาไปสู่ระบบ MLM ที่สมบูรณ์ คือมีทั้ง ผู้ผลิต ผู้กระจายสินค้า และผู้บริโภคอยู่ในระบบเดียวกัน สามารถสลับหน้าที่กันได้อย่างสมบูรณ์และยุติธรรม ซึ่งจะได้กล่าวอย่างละเอียดในบทต่อๆไป

ธุรกิจลูกโซ่ (Money Game) หมายถึง รูปแบบการดำเนินธุรกรรมที่มุ่งประสงค์เพื่อหารายได้จาก การระดมทุนเป็นหลัก โดยมีการสัญญาในการเข้าร่วมธุรกิจที่จะมีการตอบแทนผลประโยชน์ในรูปแบบต่างๆ ที่สูงกว่าเงินลงทุน ซึ่งผู้ประกอบการมักจะอ้างถึงการนำเงินไปลงทุนใน รูปแบบอื่นๆ เพื่อแบ่งรายได้แจกจ่ายให้กับผู้เข้าร่วมธุรกิจอย่างทั่วถึง แต่ผลของมัน คือ ผลตอบแทนในช่วงต้นๆ เพื่อกระตุ้นให้เกิดการร่วมธุรกิจต่อเนื่องจนเมื่อถึงจุดที่ผู้ประกอบการ หวังผลในการระดมทุนสำเร็จแล้ว ก็จะหาทางปิดตัวไป เพื่อหลีกเลี่ยงการ จ่ายผลประโยชน์ต่อๆ ไป หรืออาจจะดำเนินการต่อเนื่องจนกว่าฐาน ที่เข้ามาหรือผู้เข้าร่วมธุรกิจเข้ามาในช่วงหลังจะไม่สามารถหมุนเวียนเงินค่าตอบแทนได้ กับคนที่มาก่อนได้ ก็จะเริ่มปิดตัวลง

ลักษณะ และวิธีการหาสมาชิก และการจ่ายผลประโยชน์ ส่วนใหญ่วิธีการของแชร์ลูกโซ่จะเริ่มจากวงแคบๆ จากเพื่อนคนใกล้ชิดแล้วค่อยๆ ขยายตัวไปรอบนอก จนถึงขั้นควบคุมไม่ได้ เพราะจะเริ่มออกสู่วงกว้างขึ้นเรื่องๆ การหาสมาชิกก็จะใช้วิธีสร้างภาพลวง หว่านล้อมให้เกิดความเชื่อและการจ่ายผลตอบแทนกับสมาชิกระดับต้นๆ หรือใกล้ชิดเป็นส่วนใหญ่ เพื่อโฆษณาชวนเชื่อและสมาชิกเหล่านี้ส่วนใหญ่มักเป็นคนสนิทของกลุ่มผู้ก่อตั้งแชร์ลูกโซ่อยู่ แล้วย่อมมีผลประโยชน์คาบเกี่ยวกันมากมาย ดังนั้น จึงสามารถที่จะสร้างภาพลวงร่วมกันได้ สุดท้ายเมื่อได้ระดมทุนตามประสงค์แล้วก็จะปิดตัวลงซึ่งสมาชิกระดับใกล้ชิดก็ จะไม่เสียประโยชน์ใดๆ ส่วนบุคคลที่ถูกชวนเข้ามาทีหลังส่วนใหญ่จะเป็นผู้เสียหาย และตามตัวผู้รับผิดชอบไม่ได้ ดังนั้นในส่วนของแชร์ลูกโซ่จึงทำให้คนที่มาก่อนได้เปรียบ และคนมาทีหลังจะเสียเปรียบ พูดกันง่ายๆ ก็คือเอาเงินคนใหม่มาจ่ายให้คนเก่านั่นเอง

ความแตกต่าง ธุรกิจเครือข่าย กับ พีระมิดหรือแชร์ลูกโซ่ มีดังนี้ครับ

ในการประกอบธุรกิจทุกประเภทใช่ว่าทุกคนจะทำได้ ต้องอาศัยปัจจัยหลายอย่างด้วยกันที่จะช่วยทำให้ธุรกิจนั้น ๆ ประสบความสำเร็จได้ ธูรกิจขายตรงแบบหลายชั้นก็เหมือนกัน ใช่ว่าทุคนจะประสบความสำเร็จเหมือนกันหมด ดังนั้นคนที่จะประสบความสำเร็จในธุรกิจนี้ ควรจะมีคุณลักษณะดังต่อไปนี้

เนื่องจากธุรกิจเครือข่ายจะประสบความสำเร็จได้จากการขยายเครือข่ายของผู้ใช้ โดยการสปอนเซอร์หรือแนะนำผู้อื่นมาร่วมธุรกิจและต้องใช้เวลาในการสร้างและขยายองค์กรธุรกิจของตนเอง ดังนั้นบุคคลที่จะประสบความสำเร็จจะต้องมีความเชื่อมั่นในสิ่งที่ทำ มานะ อดทน ขยัน แน่วแน่ จิ่ง จิตใจไม่แปรปรวนง่ายและรักที่จะพบปะผู้คนเพื่อไปแนะนำธุรกิจ และมีใจช่วยเหลือคนอื่นให้มีอาชีพดี ๆ